Maramures

Arme regio

Een paar jaar geleden bezocht ik met een vriend in Roemenië de populaire regio’s Muntenia en Transsylvanië. Dit jaar wilden Angelica en ik eens naar het noorden gaan. Naar regio Maramureș nabij de grens met Oekraïne. De voornaamste redenen om naar deze arme regio te gaan waren de vette houten kerken en de Roma, een groep zigeuners die hier sterk vertegenwoordigd is. Ook het typische platteland leven zoals onze grootouders dat beleefden in de jaren ‘50-‘60 is hier nog goed te zien.

We kwamen door nog ongerepte dorpjes met kleine buurtwinkeltjes waar oude mensen de kost probeerden te verdienen met de verkoop van verse, locale producten zoals zelfgemaakte jam die stijf stond van de suiker en zelfgebrouwen bier. De lokale jeugd wipte af en toe nog eens binnen zoals wij dat vroeger in de jaren ‘70 ook deden. We gingen dan met vijftig cent in de pocket los snoep kopen in het kruidenierszaakje om de hoek. Ik had dorst gekregen en stopte onze Getaway Van 🚐 bij een klein kruidenierszaakje in een klein dorpje waarvan ik de naam natuurlijk al lang weer vergeten ben. Ik wilde een gekoeld blikje cola afrekenen en moest 2 Lei betalen (0,40€). Het oude vrouwtje had niet terug van 100 Lei (20€). Ze bleef maar tegen me praten terwijl ik er de ballen van begreep. Ik had van inmiddels zeven landen vreemde valuta in mijn beurs dus keek ik alles nog eens goed na. En jawel hoor: ik had nog precies drie Lei gepast. Haar oude buurman van 86 jaar kwam ons ook even gedag zeggen. Hij liep richting ons busje en maakte de deur waar Angelica zat, open. Hij begon meteen als een echte baas haar onderarm te kussen. Boven zijn stoppelbaard verscheen een brede glimlach en zijn drie laatste voortanden bleven niet onopgemerkt. Zijn hele linkerbovenkaak was rot. Ik zou die gelijk door een tandarts eruit hebben laten slopen en deze hebben laten vervangen door een net eethoekje. Maar die mogelijkheden hebben ze hier allemaal niet. De oude boef was het sjansen nog niet verleerd.

Vroeger

Een gezin met paard en wagen hobbelde voorbij. Moeder de vrouw zwaaide naar ons en natuurlijk wuifden we terug. De ene Lada na de andere Lada tufte langs. Kinderen zaten gewoon zonder riem op de bijrijdersstoel zoals wij dat vroeger ook deden. Knalde je met je porem tegen de voorruit dan kreeg je gewoon een veeg uit de pan want dan had je je niet goed vastgehouden.

Of dat je als kind op de achterbank zat met twee zware shag-rokende ouders. Dan vroeg je met dikke, tranende ogen en een kokhalzend kotsstemmetje of het raampje niet een beetje open mocht. Maar dat mocht dan niet want dan kreeg pappa een stijve nek van de tocht. En ieder jaar toch maar weer asbakjes van klei bakken voor zijn verjaardag. Op vandaag durven veel vaders nog geen asbakje meer in huis te nemen, bang voor het allesverwoestende commentaar van hun alles beter wetende spruit. Kinderen voetbalden in dit dorpje op straat en speelden tikkertje op het schoolplein. Nee, hier was (nog) géén plek voor de toetsenbordmaffia zoals we die bij ons kennen.

Houten kerken

We zagen in ieder dorp houten Roemeens-Orthodoxe puntkerken met spitse torens. We bekeken kloosters met mannelijke en vrouwelijke parochiepriesters in traditioneel zwart gewaad en zo’n Tommy Cooper hoedje maar dan in het zwart. De meeste vrouwelijke kerkgangers waren hierbij gesluierd. Die kerken zijn allemaal in een nevel gehuld waarbij de eerlijkheid me gebiedt te zeggen dat dat geen nevel is maar gewoon rook. Yep. Rook van een brand.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Fikkie

Werkelijk alles gaat hier de lucht in. Er is altijd wel een vuurtje wat fikt. We stonden op een berg en keken omlaag. Óóoveral zagen we fikkie. En dan die brandmeur. In principe vind ik het wel lekker. Ik zeg dan altijd: Ardennen ! Mijn hersenen maken schijnbaar een link tussen brandgeur en Ardennen. Een gezellige geur ! Maar hier zijn ze er ook niet vies van wat plastic er bij te mieteren. Ik weet het bijna zeker dat als je hier in Roemenië de communie doet er altijd wel een kadootje tevoorschijn komt waar je eerste aansteker bij zit. Ik vroeg een man bij het restaurant waarom hier op het platteland alles in de hens ging. Hij vertelde dat door de hitte de slangen in hun holen kropen en dat ze dan dus niet meer de landarbeiders konden bijten. Niet dat ze giftig waren maar het deed natuurlijk wel pijn. Ik moest dit even laten bezinken. Zat ie me nu te Belgen of wat ? Schijnbaar niet want hij ging gewoon verder met zijn dingetje.

Elena en Dimitri

Toen we een uurtje later het dorpje uitreden viel mijn oog op een tuintje. Een oud vrouwtje stond in de deuropening van haar woning en zwaaide met haar stok in haar hand om goedendag te zeggen. Ik stopte de bus en stapte uit om even te kijken wat ze allemaal aan het doen was. Ik keek naar haar blote voeten. Haar tenen en voetzolen zaten helemaal onder de eelt. Haar vingers stonden krom van een leven lang hard werken. Ik vroeg met handen en voeten of ik het poortje mocht openmaken want ik wilde naar haar toe komen. Ze knikte instemmend. Even later gaven we haar de hand en ook haar man was ineens van de partij. Elena en Dimitri waren beiden 91 jaar oud en voerden nog iedere dag kun kippen, koe, kalfje, twee varkens en twee schapen. Met een mesje sneed ze appels in vieren en gooide die in een emmer water. Daar boven op kwam wat krachtvoer en met haar linkerkruk roerde ze de emmer om. Dimitri mikte de emmer daarna in de varkenstrog waarop de twee varkens meteen aan de slag gingen. De was werd nog buiten gedaan met water uit een beekje. We werden hier verwend met bezigheden die onze grootouders vroeger gewoon waren te doen. Dit was gewoon een throwback van 50-60 jaar (!). Waar zie je dit nog ?

Camping Green Place, Ocna Sugatag.

Mari en Adi zijn twee Roemeense mensen die deze camping zelf hebben gebouwd. Ze waren helaas niet thuis toen we aankwamen. Hun zoon van 13 ontving ons echter goed en tapte meteen twee biertjes ! ‘s Morgens vroeg pas maakten we kennis met Mari. Angelica kreeg een mooie tas van haar 🤗.