Concentrationcamp Bergen-Belsen 🇩🇪

Er klonken schoten en oorverdovende knallen van een kanon. We schrokken ons dood en doken even in elkaar. Typerender voor deze plek had het niet gekund. Vlak naast dit kamp lag een oefenterrein waar een afdeling van het Duitse leger op dit moment enkele praktijkklusjes verrichte . Het was even zoeken naar het graf van Anne maar al snel kwamen we er achter dat ze niet in een graf lag maar in een massagraf. We stonden met enkele Nederlandse soldaten voor haar grafsteen maar hier lag ze dus niet. Het kán eigenlijk ook niet. Anne Frank is pas na de oorlog beroemd geworden. Ten tijde van haar dood was ze niet bekend en was ze één van de 50.000 mensen die vanaf maart 1944 in dit concentratiekamp overleden. De Britten waren de eersten die op 15 april 1945 het kamp bereikten, zij troffen tienduizenden overlevenden aan. De lijken bleken ziektes te bevatten die zeer besmettelijk waren, ze konden niet anders dan de lijken en het gehele kamp in brand steken. Dat de zusjes Frank er overleden zijn staat vast, de exacte plaats niet, vandaar dat Angelica en ik voor één gedenkmonument stonden welke voor beiden is geplaatst. De exacte overlijdensdatum is niet bekend maar men denkt rond 2 maart 1945. De stoffelijke resten zijn nooit gevonden. Er is ook nooit naar gezocht omdat het Joodse geloof dat verbiedt.

Anne Frank’sleven in een notendop

1929
12 juni. Het tweede kind van Edith en Otto wordt geboren, ze heet Anne. Het gezin Frank woont dan aan de Marbachweg 307, Frankfurt

1931
Het gezin verhuisd binnen Frankfurt naar de Ganghoferstraße 24

1933
1 juni. Otto en Edith zien de Jodenhaat in Duitsland toenemen en besluiten naar Nederland te gaan. Otto reist vooruit om dingen te regelen. De kinderen kunnen dan dus nog niet mee, die gaan samen met hun moeder bij hun oma in Aken logeren.

1933

5 december. Edith en Margot gaan naar Amsterdam, Anne blijft nog even bij haar oma in Aken.

1934
16 februari. Anne gaat naar Amsterdam.

1940
1 december
Het is inmiddels oorlog maar Otto Frank heeft daar nog betrekkelijk weinig last van. Zijn bedrijf gaat goed, hij verhuist het naar de Prinsengracht, nummer 263.

1942
12 juni. Anne is jarig, zij wordt 13 jaar en krijgt onder andere een dagboek. Ze begint er vrijwel direct in te schrijven (later schrijft zij ook op velletjes, in een kasboek en in nog twee dagboeken waarvan er een nooit wordt teruggevonden).

1942
6 juli. De familie Frank pakt al het noodzakelijke op en duikt onder in het achterhuis aan de Prinsengracht 263, een voormalig koopmanshuis dat in 1635 werd gebouwd.

1944
4 augustus. Verraad, de Duitsers vallen het achterhuis binnen en alle onderduikers worden opgepakt en opgesloten in de gevangenis aan de Weteringschans. Het is echter nooit zeker vastgesteld of het verraad is geweest.

1944
1 oktober. Anne en Margot worden van hun ouders gescheiden, zij gaan naar Bergen-Belsen.

1945
27 januari. De Russen arriveren bij Auschwitz waar de Duitsers al weg zijn, onder andere treffen zij Otto Frank en Elfriede Geiringer aan.
(Otto en Elfriede trouwen in 1953).

1945
Begin maart. Margot overlijdt, Anne de volgende dag in Bergen-Belsen. Een maand na de bevrijding van hun vader in Auschwitz.  In april wordt Bergen-Belsen door Britse troepen bevrijd.
.

Bezoekerscentrum Bergen-Belsen

Op de plek van het voormalige concentratiekamp ligt nu een documentatiecentrum gemaakt van indrukwekkende betonnen muren. Anne Frank kwam samen met haar zuster Margot terecht in dit concentratiekamp. Hier in Bergen-Belsen stierven Margot en Anne, net als 50.000 andere mensen. Auschwitz ligt in Polen, Bergen-Belsen ligt vlakbij de Duitse stad Hannover. Toen de zusjes Frank er aankwamen stond het kamp onder leiding van de zeer gevreesde SS. Op 15 april 1945, ruim een maand na de dood van de zusjes Frank, werd het kamp door de Britten ontzet. Van de vijftigduizend mensen die zij er levend aantroffen overleed binnen een week alsnog een kwart. Er lagen enorm veel lijken die nog begraven moesten worden, mede daardoor was het noodzakelijk het gehele kamp af te branden.

De moord

In dit documentatiecentrum was een klein zaaltje, een soort bioscoopje. Bij de ingang werden we reeds gewaarschuwd voor zéér heftige beelden. Kinderen werd sowieso afgeraden om naar binnen te gaan. Dit trok natuurlijk wel onze aandacht. En inderdaad, zo heftig hadden we allebei de beelden uit dit kamp nog nooit gezien. Het betrof een originele video gemaakt door een Britse soldaat. SS-ers en andere gevangen genomen kampbewaarders sleepten met lijken en gooiden deze in een diep massagraf. Omdat het niet snel genoeg ging en de lijkengeur al in ieders neus begon door te dringen besloot de Britse leiding de lijken middels een shovel in het massagraf te duwen. Verschrikkelijk gewoon deze beelden. We zijn nu al in acht concentratiekampen geweest maar deze beelden waren tot nu toe het heftigst. Met mijn i-phone heb ik de beelden opgenomen. Er stond nergens een bordje dat het niet mocht dus ging ik er van uit dat het wél mocht. De beelden heb ik trouwens ook al op youtube gevonden. In principe zijn de beelden dus al verspreid.

Overblijfselen concentratiekamp

Het kamp was oorspronkelijk opgezet voor krijgsgevangenen uit de Sovjet/Unie. Pas later werd het ook een concentratiekamp. Binnen in het documentatiecentrum is veel informatie die overzichtelijk en chronologisch is opgesteld. In de vloer bevinden zich glazen tegels. Daaronder bevinden zich ruimtes met materialen uit die periode. Glazen potjes, kleding, schoenen, eetgerei, gereedschappen, kookgerei etc. Het ziet er keurig uit en toch….. het geeft ons een naar gevoel om er zo langs te lopen en daar van bovenaf op “neer te kijken”. Niet vanwege de achtergrond van de spullen maar het voelt niet erg respectvol op deze manier. Verder zijn de foto’s, teksten en verhalen natuurlijk aangrijpend evenals de originele blauwwit gestreepte gevangene pakken in de vitrines.

Massagraven

Anders dan bij die acht andere kampen waar we zijn geweest is hier niets meer te vinden van het voormalige kamp. Geen barakken, geen omheining, geen spoor en geen toegangspoort. Niets. Nee dit is een begraafplaats en zo staat het ook in documentatie. Hier liggen tienduizenden slachtoffers begraven. Niet zoals in Normandië met duizenden witte kruizen maar in massagraven met 500, 1000 of 5000 slachtoffers. Het is beklemmend om er langs te lopen en het raakte ons zoveel meer dan zo’n voormalige barak in Auschwitz.