De Dodendraad

Op 4 augustus 1914 viel het Duitse leger zonder formele oorlogsverklaring België binnen. Om de grens tussen België en het neutrale Nederland hermetisch af te sluiten, begon het Duitse bezettingsleger vanaf 1915 met het plaatsen van 450 kilometer elektrische draad tussen Knokke en het vierlandenpunt bij Vaals. De draad moest het onmogelijk maken voor spionnen, verzetslui, smokkelaars en vrijwilligers voor het Belgische leger om via Nederland berichten en personen tot aan het front te krijgen. We gingen op diverse plekken de herinneringen aan destijds bekijken.

Doden

Elektriciteit was in het begin van de 20e eeuw voor veel mensen een onbekend fenomeen, en dat leidde ondanks de waarschuwingen tot onvoorzichtigheid, en dus meer slachtoffers. Schattingen van het aantal aan de Draad gedode mensen variëren van enkele honderden tot enkele duizenden. Hoeveel precies zal altijd onduidelijk blijven.

Foto’s uit 1915

Slachtoffer van de draad.
Iemand probeerde te ontsnappen en het liep slecht af.

Video

Den Dodendraad, Maasmechelen

GPS: 50.95440455859919, 5.73290852388389.

Triest is het verhaal van de kleine Hendrik-Jacob Opsteyn die hier in Maasmechelen tragisch de dood vond. Eén dag na wapenstilstand, op 12 november 1918, zou zijn vader via Nederland terugkeren naar huis. Hier, op Geneuth, stond de 10-jarige Hendrik met de hele familie zijn papa op te wachten toen zijn vader op het veerpont stapte, rukte Hendrik zich los uit de hand van zijn moeder. Blij van vreugde kroop hij onder de draad om als eerste bij zijn vader te zijn. Ongelukkigerwijs bleek de stroom nog niet uitgeschakeld en werd de kleine Hendrik geëlektrocuteerd voor de ogen van zijn familie 😢.

Dodendraad WOI site Molenbeersel

GPS: 51.172617426331385, 5.773749547040346

De Ophovense smid en landbouwer Joseph Brouns had 21 kinderen en stiefkinderen uit twee verschillende huwelijken. Twee van zijn kinderen overleden aan de elektrische draad. Zijn zoon Pieter overleed op 30 mei 1916 op 23-jarige leeftijd in Molenbeersel. Volgens het parochieregister is hij “onverwacht en door elektrocutie overleden”, vermoedelijk als een van de eerste slachtoffers van de draad in deze streek.

De tweede was zijn dochter Maria Elisabeth (Betje van de Masterd). Zij overleed op 8 januari 1918 op 27-jarige leeftijd. In het overlijdensregister schreef pastoor van Ophoven dat ze geëlektrocuteerd was. Op het einde van zijn leven was Joseph Brouns “aangedaan van krankzinnigheid”…

Den Doodendraad Hamont Achel

GPS: 51.28204000442966, 5.528227550767588

Dodendraad, Reusel

GPS: 51.32508787226338, 5.199756581824159

Schakelhuisjes van Dodendraad, Baarle-Hertog

GPS: 51.40438672998254, 4.9085918805345425

Dodendraad, Wuustwezel

GPS: 51.42193825450642, 4.534197799827888

Dodendraad Kalmthout

GPS: 51.38737048191825, 4.448347814769002

Duiker onder ‘Doodendraad’ door

GPS: 51.2732201565854, 3.7226614023416227

Met ballonnen werden overdag de grenzen vanuit de lucht bewaakt.

Dodendraad Assenede

GPS: 51.2729248259354, 3.721926477118335

De route duurt vijf uur en beslaat 250 km.

Ontsnappen

Door dit houten blok tussen de draden te zetten kon men er door heen kruipen zonder geëlectrocuteerd te worden (passeursramen).

Kamperen op een dodenakker van de Eerste Wereldoorlog

Meenenpoort (50.8519937, 2.8911326)

Tienduizenden soldaten uit Britse gemenebest landen marcheerden tijdens de Grote oorlog oftewel de eerste wereldoorlog over de weg door deze poort (die er destijds natuurlijk nog niet stond) naar het slagveld bij de Meenseweg. Ruim 54.000 mannen en jongens kwamen niet meer terug.

De stoffelijke overschotten van deze soldaten hebben geen bekend graf en liggen ofwel nog ergens verloren in de Ieperse velden, ofwel op een oorlogskerkhof rond Ieper met als vermelding op de grafsteen Known Unto God (alleen gekend bij God). Indien een lichaam geïdentificeerd wordt met een naam vermeld op de Menenpoort (of een ander monument voor vermiste gesneuvelden) wordt in principe zijn naam van de Menenpoort weggehaald.

Meenenpoort

Sinds 1928 wordt iedere dag om 20:00u the Last Post geblazen ten ere van de 250.000 gevallenen in de slag om Ieper (B). Op deze plek werd in België het zwaarst gevochten. Hier vielen de meeste doden per vierkante meter. Stel je voor: in vier veldslagen verdeeld over 175 dagen zijn dat gemiddeld 1400 doden per dag. Aan het héle westfront sneuvelden overigens 3,8 miljoen soldaten.

Meenenpoort

Op de camping waar we bivakkeerden sliepen we op honderden lijken zo verzekerde de campingeigenaar ons. Het was bij wet verboden om ze te gaan zoeken en ze een waardig graf te geven. Gewoon vanwege het feit dat er nog zóveel onontplofte bommen onder de grond lagen dat het té gevaarlijk zou zijn een schop in de grond te steken. Ook een vuurtje stoken mocht niet. De hitte zou een blindganger die nét onder het aardoppervlakte lag, kunnen ontsteken. Alle vuurkorven op de camping stonden op een verhoging van 50 cm: de veilige afstand om wél een vuurtje te kunnen stoken 🔥🤗. Overigens, op de foto’s hieronder zie je het grasveld waaronder de lijken liggen en een kleine vijver, ooit ontstaan door een mortierinslag. Generaals aan beide zijden beschreven destijds het terrein als een hel op aarde. De offensieven werden echter niet afgelast. Hieronder beelden van een gifaanval destijds. De geallieerden hadden geen weet van de uitwerkingen van dit gas. Ze drenkten hun zakdoeken in hun eigen urine om zich tegen het chloorgas te beschermen. Tevergeefs. Pas later kregen zowel soldaten als paarden gasmaskers om zich te beschermen tegen dit dodelijke wapen.

De helft van het terrein bestond uit modder waar men slechts kon lopen door er planken op te leggen; de andere helft was water waarin duizenden halfvergane lijken ronddreven. Gewonden waren reddeloos verloren en zakten in het slijk weg.

Ons busje op de dodenakker vlak voor de vijver die ontstaan is door een mortierinslag. ‘Camping “t hoale Bellewaerde (50.8521276, 2.9401796).
Dit is de plek waar nog steeds honderden soldaten liggen. Hier overnachtten we nabij de vijver in ons busje.
Sanctuary Wood Cemetery (50.8381038, 2.9439283)
Sanctuary Wood Cemetery
Bosje met veel gevallen soldaten die er nog altijd liggen.
Hooge Crater Cemetery (50.8455298, 2.9429340)

Museum Hooge Crater

Angelica en ik bezochten het museum Hooge Crater. Het oorlogsmuseum huisvest de verzamelingen van twee mensen: curator Niek Benoot en Philippe Oosterlinck, een verwoed verzamelaar van oorlogsmateriaal uit de Eerste Wereldoorlog. De elkaar aanvullende verzamelingen omvatten enerzijds het zeer uitgebreide wapentuig en anderzijds de uniformen en uitrustingen van alle legers die aan de vier jaar durende veldslag hebben deelgenomen. We zagen foto’s (zie hieronder) die destijds genomen waren door oorlogsfotografen. Zeker in die tijd een héél riskant beroep.

Het museum in een voormalige kerk
Oorlogsschrot
Loopgraven in ere hersteld
Na een mortierinslag onstond een gat in de grond dat met de tijd vol liep met regenwater.
Met water volgelopen bunker van 100 jaar oud
Oorlogstuig
Opgegraven engelse soldaat
Vastgelopen tank
Wachten op de aanval
Even bijkomen
Gesneuveld oorlogspaard
Kameraden
Injectiespuiten met een naald tien keer zo dik als de huidigen
Shrapnells en onklaar gemaakte bomkoppen
Kogelhulzen
Johnnies, Tommies and Sammies oftewel de Canadezen, Engelsen en Amerikanen
Straatposters om de bevolking na de oorlog te waarschuwen voor gevaarlijke blindgangers.
Treurig oorlogslandschap
Oorlogsgewonden wachten op medische hulp
Onklaar gemaakte handgranaten
Onklaar gemaakte bommen
Onklaar gemaakte bommen
Vind de verborgen soldaat
Angelica een en al aandacht
Eerste type tanks
Duitse oorlogskerstboom (kijk de kerstballen !)
Duitse kerstballen voor in de boom 🌲
Oorlogsinsignes